A sodomia no “Jugar de palabras” de Estêvão da Guarda

Autores

  • Paulo Roberto Sodré

DOI:

https://doi.org/10.17851/2317-2096.13.1.125-132

Palavras-chave:

lírica galego-portuguesa (sátira), sátira galego-portuguesa (poética), Cantigas de escárnio e maldizer, Estêvão da Guarda, Galician-Portuguese lyrics (satire), Galician-Portuguese satire (poetics).

Resumo

Resumo: Investigar a representação dos sodomitas nas cantigas escarninhas de Estêvão da Guarda (1299-1362), considerando o que prescrevem Las siete partidas, de Alfonso X, tanto a respeito dos homens que amam entre si como a respeito do “jugar de palabras”, base jurídica e retórica da sátira galego-portuguesa.

Palavras-chave: lírica galego-portuguesa (sátira); sátira galego-portuguesa (poética); Cantigas de escárnio e maldizer; Estêvão da Guarda.

Abstract: This paper investigates the sodomite representation in Estêvão da Guarda’s (1299-1362) cantigas, taking into consideration what Alfonso X’s Las siete partidas prescribes about men who have intercourse with other men, and about the “jugar de palabras”, the juridical and rhetorical basis of Galician-Portuguese satire.

Keywords: Galician-Portuguese lyrics (satire); Galician-Portuguese satire (poetics); Cantigas de escárnio e maldizer; Estêvão da Guarda.

Downloads

Não há dados estatísticos.

Referências

ALBERTI, Verena. O riso e o risível na história do pensamento. Rio de Janeiro: Jorge Zahar, 1999.

ALFONSO X. Las siete partidas. Translation by Samuel Parsons Scott. Edition by Robert I. Burns. Pennsylvania: University of Pennsylvania, 2001. v. II.

ALFONSO X. Las siete partidas: antología. Sel. de Francisco López Estrada y María Teresa López García-Berdoy. Madrid: Castalia, 1992.

ARTE de trovar do Cancioneiro da Biblioteca Nacional de Lisboa. Ed. crít. com intr. e fac-símil. de Giuseppe Tavani. Lisboa: Colibri, 1999.

BAKHTIN, Mikhail. A cultura popular na Idade e no Renascimento: o contexto de François Rabelais. 2. ed. Tradução de Yara Frateschi. São Paulo: Hucitec, 1993.

CANO BALLESTA, Juan. Los “cantares caçurros” como género juglaresco. In: CRIADO DE VAL, Manuel (Ed.). La juglaresca: actas del I Congreso Internacional sobre la juglaresca. Madrid: EDI-6, 1986. p. 327-335.

HERNANDEZ, Jose Luis Alonso. Juglaria, cazurrismo y carnaval. In: CRIADO DE VAL, Manuel (Ed.). La juglaresca: actas del I Congreso Internacional sobre la juglaresca. Madrid: EDI-6, 1986. p. 131-137.

LANCIANI, Giulia; TAVANI, Giuseppe. As cantigas de escarnio. Trad. de Silvia Gaspar. Vigo: Xerais de Galicia, 1995.

LAPA, Manuel Rodrigues (Ed.). Cantigas d’escarnho e de maldizer dos cancioneiros medievais galego-portugueses. 3. ed. ilustr. Lisboa: João Sá da Costa, 1995.

LEERS, Bernardino; TRASFERETTI, José. Homossexuais e ética cristã. Campinas: Átomo, 2002. Cap. II: Mediações científicas: A história de um tabu: p. 76-98.

LIU, Benjamin. Medieval Joke Poetry: the cantigas d’escarnho e de mal dizer. Cambridge, Massachusetts: Harvard University, 2004.

LIU, Benjamin. Risabellha: a poetics of laughter? La Corónica, Williamsburg, v. 26, n. 2, p. 41-48, 1998.

LOPES, Graça Videira (Ed.). Cantigas de escárnio e maldizer dos trovadores e jograis galego-portugueses. Lisboa: Estampa, 2002.

LOPES, Graça Videira. A sátira nos cancioneiros medievais galego-portugueses. Lisboa: Estampa, 1994.

M. MÉRIDA, Rafael. D’ome atal coita nunca vi cristão: amores nefandos en los trovadores gallego-portugueses. In: BREA, Mercedes (Coord.). O cantar dos trobadores. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia, 1993. p. 433-437.

MATTOSO, José. A sexualidade na Idade Média portuguesa. In: ANDRADE, Amélia Aguiar, SILVA, José Custódio Vieira da (Coord.). Estudos medievais: quotidiano medieval: imaginário, representação e práticas. Lisboa: Livros Horizonte, 2004. p. 13-42.

MONTOYA MARTÍNEZ, Jesús. Caracter lúdico de la literatura medieval (A propósito del ‘jugar de palabra’. Partida Segunda, tít. IX, ley XXIX). In: CASTILLO, C. Argente del et al. (Rec.). Homenaje al Profesor Antonio Gallego Morell. Granada: Universidad de Granada, 1989. p. 413-442.

OLIVEIRA, António Resende de. O trovador galego-português e o seu mundo. Lisboa: Notícias, 2001.

PANUNZIO, Saverio (Ed.). Pero da Ponte: poesias. Trad. de Ramón Mariño Paz. Vigo: Galaxia, 1992.

SODRÉ, Paulo Roberto. Os homens entre si: os “fodidos e seus maridos” nas cantigas de Pero da Ponte, séc. XIII. In: LOPES, Denilson et al. Imagem e diversidade: estudos da homocultura. São Paulo: Nojosa, 2004. p. 246-253.

SODRÉ, Paulo Roberto. Pero da Ponte e os trebelhos de Tisso Pérez: entre o retraer e o difamar. In: CONGRESSO DE ESTUDOS LITERÁRIOS. MULTITEORIAS: CORRENTES CRÍTICAS, CULTURALISMO, TRANSDISCIPLINARIDADE, 6., Vitória, 2004. Anais... Vitória: UFES, 2006. Disponível em: www.ufes.br/~mlb

VAN SCOY, Herbert Allen. A Dictionary of Old Spanish Terms Defined in the Works of Alfonso X. Madison: Hispanic Seminary of Medieval Studies, 1986.

VASCONCELOS, Carolina Michaëlis de (Ed.). Cancioneiro da Ajuda. Lisboa: Imprensa Nacional/Casa da Moeda, 1990. 2 v. v. II.

Downloads

Publicado

2005-06-30

Como Citar

Sodré, P. R. (2005). A sodomia no “Jugar de palabras” de Estêvão da Guarda. Aletria: Revista De Estudos De Literatura, 13(1), 125–132. https://doi.org/10.17851/2317-2096.13.1.125-132

Edição

Seção

Dossiê - Literatura, História e Memória Cultural