A região das heresias singulares

o marranismo messiânico de Bruno Schulz

Autores

DOI:

https://doi.org/10.35699/1982-3053.2025.58316

Palavras-chave:

marranismo , mesianismo, Bruno Schulz, Derrida, literatura polaca

Resumo

O objetivo deste texto é explicar como a literatura polonesa do século XX pode ser considerada um espaço privilegiado para a expressão da problemática do marranismo, entendido como uma tendência filosófica e cultural derivada da experiência dos judeus sefarditas expulsos da Península Ibérica. O pensamento de Jacques Derrida é invocado para explicar a noção de marranismo universal e demonstrar as possibilidades de interpretação literária que dele emanam. Neste contexto, é apresentada uma análise do conto "Primavera", de Bruno Schulz, com foco nas alusões veladas à figura e doutrina antinomianas do heresiarca Jacob Frank. O comentário sobre o texto em questão serve como exemplo das formas paradoxais pelas quais a ideia messiânica se manifesta na literatura moderna.

Downloads

Os dados de download ainda não estão disponíveis.

Biografia do Autor

  • Piotr Sadzik, Universidade de Varsóvia

    Ensaísta, crítico e historiador da literatura. Professor da Faculdade de Estudos Poloneses da Universidade de Varsóvia.

Referências

ABRAHAM, Nicolas & TÖRÖK, Mária. Le Verbier de l'Homme aux loups. Précédé de « Fors » par Jacques Derrida. Paris, Champs Essais, 1999.

AGAMBEN, Giorgio. El tiempo que resta. Comentario a la carta a los Romanos. Trad. Antonio Piñero. Madrid, Editorial Trotta, 2006.

BIELIK-ROBSON, Agata. Deus otiosus: Nowoczesność w perspektywie postsekularnej. Varsovia: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2013.

BIELIK-ROBSON, Agata. „Burzliwy żywot amureca, czyli jak Jakub Pannę zdobywał. Słowa Pańskie Jakuba Franka jako powieść łotrzykowska. En: Bogalecki, Piotr & Lipszyc, Adam, ed. Marani literatury polskiej. Cracovia-Budapeste-Siracusa: Austeria, 2020, pp. 71-115.

DE CERTEAU, Michel. La fábula mística. Siglos XVI-XVII. Trad. Jorge López Moctezuma. México D.F.: Universidad Iberoamericana. Departamento de Historia, 2004.

DERRIDA, Jacques. Mal de archivo. Una impresión freudiana. Trad. Paco Vidarte, 1994a. Disponible en: https://filologiaunlp.files.wordpress.com/2012/01/maldearchivo.pdf

DERRIDA, Jacques. “Circonfesión”. Geoffrey Bennington & Jacques Derrida, Jacques Derrida. Trad. María Luisa Rodríguez Tapia. Madrid, Ediciones Cátedra, 1994b, págs. 23-317.

DERRIDA, Jacques. El monolingüismo del otro. Trad. Horacio Pons. Santiago, Universidad ARCIS, 1996.

DERRIDA, Jacques. Fuerza de ley. El fundamento místico de la autoridad. Trad. Patricio Peñalver Gómez y Adolfo Barberá del Rosal. Madrid, Tecnos, 2008.

DERRIDA, Jacques. Espectros de Marx. El Estado de la deuda, el trabajo del duelo y la nueva Internacional. Trad. José Miguel Alarcón y Cristina de Peretti. Madrid, Editorial Trotta, 2012.

FATHY, Safaa. D’ailleurs, Derrida (Por otra parte) [documental, material audiovisual], 2000. Disponible en: https://www.youtube.com/watch?v=2dFM1OO315k&t=697s&ab_channel=GastonCampo. Consultado: 27.08.2023.

FICOWSKI, Jerzy. Regiony wielkiej herezji. Rzecz o Brunonie Schulzu. Varsovia, Słowo, 1992.

FRANK, Jakub. Słowa Pańskie. Nauki Jakuba Franka z Brna i Offenbachu. Ed. Jan Doktór. Varsovia, ŻIH, 2017.

LIPSZYC, Adam. Freud: Logika doświadczenia. Spekulacje marańskie. Varsovia, IBL PAN, 2019.

LIPSZYC, Adam. “Jakub Frank: Wyznanie chmary“, en: Lipszyc, Adam. Czerwone Listy. Eseje frankistowskie o literaturze polskiej. Cracovia-Budapeste-Siracusa: Austeria, 2018.

PANAS, Władysław. Pismo i rana. Szkice o problematyce żydowskiej w literaturze polskiej. Lublin, Dabar, 1996.

ROTH, Cecil. A History of the Marranos. Philadelphia, The Jewish Publication Society of America, 1941.

SANDAUER, Artur. “Świat Bruno Schulza. Spotkanie z prof. A. Sandauerem“. Ed. Ryszard Pietrzak. Trybuna Ludu, 27-28.11.1982, número 281.

SCHULZ, Bruno. El libro. La época genial. Trad. Jorge Segovia, Violetta Beck. Vigo, Maldoror Ediciones, 2003.

SCHULZ, Bruno. La Primavera. Trad. Jorge Segovia, Violetta Beck. Vigo, Maldoror Ediciones, 2009.

SCHULZ, Bruno. Księga listów. Ed. Jerzy Ficowski. Gdańsk, słowo/obraz terytoria, 2012.

YOVEL, Yirmiyahu. The Other Within. The Marranos. Split Identity and Emerging Modernity, Princeton-Oxford, Princeton University Press, 2009.

Publicado

2025-06-10

Como Citar

A região das heresias singulares: o marranismo messiânico de Bruno Schulz. (2025). Arquivo Maaravi: Revista Digital De Estudos Judaicos Da UFMG, 19(36), 70-90. https://doi.org/10.35699/1982-3053.2025.58316